Rwa kulszowa (inne nazwy: ischialgia, ischias, neuralgia nervi ischiadici) to jedna z częściej występujących dolegliwości wśród pacjentów. Bóle korzeniowe są wywołane uciskiem korzeni rdzeniowych przez uszkodzony krążek międzykręgowy, a dokładniej przez przepuklinę krążka międzykręgowego. W odcinku lędźwiowym kręgosłupa najczęściej dochodzi do ucisku korzeni nerwu kulszowego, stąd nazwa rwa kulszowa. Czy istnieją naturalne sposoby radzenia sobie z tą jednostką chorobową? Czy można jej zapobiegać? Zapraszam do lektury.
Nazwa tej jednostki chorobowej oddaje charakter i lokalizację dolegliwości bólowych - jest to rwący niczym prąd elektryczny ból wzdłuż przebiegu nerwu kulszowego. W pierwszej fazie choroby pojawiają się bóle w okolicy lędźwiowo-krzyżowej, najczęściej spowodowane wysiłkiem lub pracą w pozycji pochylonej. Bóle te mogą występować również w nocy. Następnym etapem są bóle ostre, którym towarzyszy usztywnienie kręgosłupa i przykurcz mięśni (postrzał). Właściwa rwa kulszowa zaczyna się ostro, często po dźwignięciu czegoś w niezbyt ergonomicznej pozycji, może pojawić się podczas przeziębienia, spania w niewłaściwej pozycji, noszenia portfela w tylnej kieszeni spodni, a nawet po kichnięciu🤧 . W początkowym okresie choroby często dochodzi do uszkodzenia pierścienia włóknistego krążka międzykręgowego. Jądro miażdżyste zostaje wyciśnięte najczęściej w kierunku więzadła podłużnego tylnego - mówimy wtedy o wypuklinie krążka (protrusio disci). W późniejszym okresie stan ten może ulec pogorszeniu, a jądro wypaść do kanału kręgowego (prolapsus disci) - wtedy mówimy o przepuklinie dyskowej i ucisku na korzenie nerwowe. W przypadku rwy kulszowej są to najczęściej korzenie L5-S1 oraz L4-L5.
W diagnostyce bólów korzeniowych należy zwrócić szczególną uwagę na inne przyczyny takie jak zwyrodnienia kręgosłupa, choroby metaboliczne kości, zmiany nowotworowe tkanek miękkich. Każda taka zmiana może prowadzić do ucisku korzeni nerwowych. Dlatego zanim stwierdzisz rwę kulszową należy przeprowadzić testy klinicznie, np test Laseque'a czy test Patricka - w celu wykluczenia dolegliwości bólowych stawów krzyżowo - biodrowych.
Zdarza się, że dolegliwości bólowe promieniują w kierunku obwodowym tj wzdłuż przebiegu nerwu kulszowego w stronę kostki bocznej (peryferalizacja), a niekiedy pozostają i są miejscowe (centralizacja). W zależności od okresu choroby i tego, jak rozległy jest ból zastosujemy inne środki rehabilitacyjne.
STAN OSTRY
W okresie ostrym stosujemy pozycje ułożeniowe antalgiczne (przeciwwbólowe), środki farmakologiczne oraz postępowanie ochronne.
Postępowanie ochronne to nauka chorego czynności dnia codziennego, takich jak: prawidłowe wstawanie z łóżka, czy prawidłowe siedzenie na toalecie.
Prawidłowe wstawanie z łóżka oraz kładzenie się do niego przebiegać powinno etapami. Zalecam taki sposób kładzenia się i wstawania każdego dnia. Jest to najbardziej bezpieczna pozycja dla naszego kręgosłupa. Schemat wstawania przedstawia rysunek z boku.
Wstawanie z łóżka krok po kroku:
Kładziemy się mniej bolesnej stronie i podkurczamy nogi w stawach kolanowych i biodrowych
Opuszczamy nogi za łóżko i podpieramy się na przedramieniu
Powoli pionizujemy ciało do siadu.
Kładąc się do łóżka wykonujemy te same czynności rozpoczynając od końca 3->1
Czynności fizjologiczne w stanie ostrym rwy kulszowej również potęgują dolegliwości bólowe. Wiąże się to również z faktem długiego braku aktywności, a co za tym idzie problemami z perystaltyką jelit i pojawiania się zaparć. Brak ruchu chorego powoduje brak odżywienia krążków międzykręgowych. W celu zapobieganiu takiemu stanowi rzeczy zaleca się częste zmiany pozycji ułożeniowej. Odpowiednia pozycja w toalecie zmniejszy bolesność i pozwoli opróżnić jelita. Wystarczy podkurczyć nogę, tą którą chory jest w stanie unieść i umieścić ją nieco wyżej, na sedesie lub krzesełku. Ta pozycja przy defekacji pozwala zwiększyć kąt odbytowo- odbytniczy, rozluźnić mięśnie dna miednicy a nawet zapobiega występowaniu hemoroidów.
Inne pozycje analgiczne stosuje się zamiast ćwiczeń, w celu rozluźnienia napiętych i przykurczonych mięśni oraz w celu przeciwbólowym.
STAN PODOSTRY
W stanie podostrym, który następuje najczęściej po ok.10 dniach od stanu ostrego, stosujemy fizykoterapię, masaż, kinezyterapię (ćwiczenia), terapie manualne, kinesiotaping, bańki ogniowe.
W przypadku fizykoterapii stosuje się najróżniejsze zabiegi w celu zmniejszenia bolesności i napięcia mięśni: galwanizacja, jonoforeza, prądy diadynamiczne, TENS, pole magnetyczne, promieniowanie laserowe, ultradźwięki i krioterapię miejscową. W tym artykule pragnę jednak zwrócić uwagę na działania naturalne, takie jak masaż czy odżywianie organizmu.
MASAŻ
Pozycja ułożeniowa: na zdrowym boku ze zgiętymi stawami biodrowymi i kolanowymi, klin pomiędzy nogami
Rodzaj masażu: klasyczny
Techniki: głaskanie, rozcieranie, ugniatanie podłużne, wibracja punktowa stabilna
Metodyka wykonania:
Masaż pleców
Masaż okolicy przykręgosłupowej
Masaż talerzy biodrowych
Masaż okolicy kości krzyżowej
Masaż pośladków
Masaż stawu biodrowego
Masaż uda
Masaż stawu kolanowego
Masaż podudzia
Masaż stawu skokowego (zwracamy szczególną uwagę na kostkę boczną)
Masaż stopy i palców
Wibrację punktową możemy zastosować na końcu opracowując:
- wyrostki kolczyste L4-S1
- pomiędzy kością biodrową, krzyżową a trzonem kręgu L5
- w dole kulszowym
- pomiędzy guzem kulszowym a krętarzem
- na tylnej stronie uda wzdłuż przebiegu nerwu kulszowego
- po bokach dołu podkolanowego
- wzdłuż kości strzałkowej do kostki bocznej
- na guzie piętowym
- wzdłuż krawędzi zewnętrznej stopy 👣
Po masażu zalecam zastosowanie KINESIOTAPINGU®. Oryginalnej metody opracowanej przez dr Kenzo Kase.
Rodzaj korekcji: mięśniowa, rozluźniająca
Rodzaj aplikacji: "I"
Napięcie plastra: do 25%
Rodzaj plastra: Kinesio Tex Classic, Kinesio Tex Performance +
APLIKACJA KROK PO KROKU:
Odmierz i wytnij długość plastra.
Zaokrąglij rogi plastra.
Naklej kotwicę w dystalnej okolicy dolegliwości bólowych. Będzie ona inna dla każdego pacjenta.
Naklej plaster wzdłuż przebiegu nerwu kulszowego z 25% naciągiem, na rozciągniętej tkance docelowej.
Naklej koniec plastra z 0% napięcia na rozciągniętej tkance.
Potrzyj plaster w celu aktywizacji kleju.
Można też zastosować korekcje przestrzenną w miejscu gdzie ból się pojawił w stanie ostrym. Zastosuj tę metodą, gdy manual direction test - dekompresja tkanki wykonany na tkance docelowej powoduje zmniejszenie objawów.
Rodzaj korekcji: przestrzenna
Rodzaj aplikacji: Gwiazda-3 x "I"
Napięcie plastra: 10-35%
Rodzaj plastra: Kinesio Tex Classic, Kinesio Tex Performance +
APLIKACJA KROK PO KROKU:
Odmierz długość plastrów i wyciąć 3 x "I".
Zaokrąglij rogi plastrów.
Przedrzeć papier na środku i nakleić z napięciem do 35% w strefie terapeutycznej. Końce bez napięcia na rozciągniętej tkance docelowej.
Powtórzyć dla kolejnych plastrów. Strefy terapeutyczne będą się na siebie nakładać.
Potrzyj plaster w celu aktywizacji kleju.
Obie aplikacje można łączyć dla jeszcze lepszych wyników.
Jeśli nadal nie wiesz jak nakleić plastry zapraszam na szkolenia organizaowane przez Kinesio Polska - jedynej firmy reprezentującej metodę dr Kenzo Kase w Polsce!
KINEZYTERAPIA
Ćwiczenia pacjenta to ważny, jeśli nie najważniejszy element rehabilitacji. Pacjent musi współpracować i wykonywać ćwiczenia w domu, bez tego problem będzie ciągle wracał. W okresie podostrym zalecam 3 opisane poniżej ćwiczenia:
ĆWICZENIE 1 - ROZCIĄGANIE MIĘŚNI TYLNEJ STRONY KOŃCZYNY DOLNEJ I DOLNEGO ODCINKA KRĘGOSŁUPA
Pamiętaj, aby ćwiczenie wykonywać w wolnym tempie. Wykonaj 10 powtórzeń dla każdej kończyny dolnej.
ĆWICZENIE 2 - ROZCIĄGANIE MIĘŚNI I POWIĘZI W ODCINKU LĘDŹWIOWYM
ĆWICZENIE 3 - AUTOMOBILIZACJA ROTACYJNA STAWÓW KRĘGOSŁUPA
Uwaga! Jeśli, któreś z ćwiczeń powoduje ból, nie wykonuj go na siłę tylko do momentu, do którego możesz.
INNE METODY POMOCNE PRZY RWIE KULSZOWEJ
ODŻYWIANIE. Warto zwrócić uwagę na to co jemy zarówno w fazie ostrej, jak i podostrej. W tym czasie nasz organizm potrzebuje bardzo dużo witaminy C, E oraz D. Dla naszego układu nerwowego bardzo ważne jest też uzupełnienie diety w kwasy omega-3 i 6 w odpowiednich proporcjach. Kwasy tłuszczowe omega-3 wykazują szczególne wielokierunkowe właściwości przeciwzapalne. Wśród nich wyróżniamy m.in. ALA (kwas alfa-linolenowy), DHA (kwas dokozaheksaenowy) i EPA (kwas eikozapentaenowy). O ile ALA można dostarczyć bez problemu z roślin (olej lniany, rzepakowy, len, orzechy włoskie), o tyle źródłem DHA i EPA są głównie ryby (łosoś, sardynki, pstrąg, makrela). Kwasy ALA zamienia się w organizmie do EPA i DHA, jednak proces ten jest mało wydajny. Dla wegetarian i wegan są dostępne specjalne preparaty z mikroalg morskich. Wzbogać swoją dietę również o produkty zawierając błonnik pokarmowy i bakterie probiotyczne.
AKUPUNKTURA. Jest to znana od dawna metoda rozluźniająca napięcia mięśniowe. Polega na wprowadzeniu cienkiej igły bezpośrednio w tkanki wymagającej rozluźnienia. Na akupunkturę najlepiej zapisać się do doświadczonego naturopaty.
BAŃKI OGNIOWE. Jedna ze starszych naturalnych metod zwalczania stanów zapalnych. W przypadku rwy kulszowej radzą sobie na prawdę dobrze, jednak należy pamiętać, że bańki ogniowe to nie to samo co bańki próżniowe. Te pierwsze powinny być wykonane przez specjalistę, aby nie doszło do poparzeni. Bańki próżniowe mają już mniejsze spektrum działania. Jeśli nie wiesz jak je przystawić zapraszam na szkolenie z bańki ogniowej.
Jeśli chciałbyś nauczyć się więcej zapraszamy na nasze szkolenia oraz do dwuletniej policealnej medycznej szkoły EduMedica w Pabianicach, gdzie pogłębisz wiedzę i umiejętności.
Bibliografia:
Atlas Rehabilitacji Ruchowej (2016) pod red. dra T. Ridana. Wyd. Forum.
Zborowski A. (2006) Masaż w wybrancyh jednostkach chorobowych. Firma Wydawniczo-Handlowa A-Z.
Stecco C. (2015) Atlas funkcjonalny układu powięziowego człowieka. Wyd. WSEiT.
댓글